Nieuwe Autoriteit en een open feedbackcultuur – inzetten op verbinding en een open communicatie in het onderwijs

Nieuw in het aanbod van Fluxusacademie zijn de vormingen “Nieuwe Autoriteit – een praktisch bruikbaar kader” en “Werken aan een open feedbackcultuur” van Hilde Raets. Hoog tijd dus om Hilde aan jullie voor te stellen! We gingen met haar in gesprek en werden helemaal meegezogen in haar bevlogen ideeën. Hopelijk worden jullie er ook – op z’n minst een beetje – warm van!

Dag Hilde, kan je kort beschrijven wie jij bent en wat je doet in het leven?

Ik ben in de eerste plaats mama van twee kindjes. Daarnaast ben ik van opleiding klinisch orthopedagoog en werk ik voltijds als directeur van het Daltonatheneum in Westerlo. ’s Avonds, wanneer de kinderen in bed liggen, ondersteun ik – als therapeut – volwassenen die het moeilijk hebben in het leven. En natuurlijk geef ik een aantal interessante vormingen voor Fluxusacademie!

Hoe ben je bij Nieuwe Autoriteit terecht gekomen? Wat maakt dat concept zo belangrijk en inspirerend voor jou?

Ik zie dat het op heel wat scholen moeilijk loopt: leerlingen vertonen uitdagend gedrag, zijn soms agressief en leerkrachten voelen zich niet meer veilig. Op die manier ontstaat er een situatie en een dynamiek waar je als school niet op één twee drie uit kan raken. Nieuwe Autoriteit biedt dan een krachtige en zinvolle oplossing, omdat het duidelijke grenzen stelt, MAAR ook de relatie niet loslaat, en dat is voor mij enorm belangrijk.

Meestal zien we bij mensen enkel het topje van de ijsberg en reageren we ook op hen via dat wat we zien. Dat kan lastig of ongepast gedrag zijn, waar we dan boos of teleurgesteld op reageren. Via het idee van Nieuwe Autoriteit ga je kijken wat er zich onder het wateroppervlak bevindt en dan komen we te weten wie iemand echt is, wat zijn gedachten en gevoelens zijn en wat er in zijn persoonlijke rugzak zit. 

En hoe werkt Nieuwe Autoriteit dan precies?

Nieuwe Autoriteit vertrekt vanuit 6 basispijlers: aanwezigheid, zelfcontrole, transparantie, verzet, het uitbouwen van een steunnetwerk en dat alles vanuit verbinding.

• Met aanwezigheid bedoel ik dat je echt aanwezig moet zijn voor je leerlingen (of je leerkrachtenteam) en echt met je volle aandacht moet luisteren. Je bent er echt voor hen, ook buiten de klasmuren.
• Zelfcontrole gaat over het idee dat we alleen maar echt volledige controle kunnen hebben over ons eigen gedrag en niet over dat van anderen. Jij kan er dus voor kiezen om mild te reageren in een moeilijke situatie.
• Transparantie is enorm belangrijk. We spreken erover met elkaar, er is openheid tussen collega’s, directie, ouders en andere ondersteuners.
• Verzet gaat over het belang van ‘grenzen aangeven’. Je moet dus niet zomaar alles aanvaarden. Er zijn regels en er zijn grenzen en die moeten duidelijk aangegeven worden. Als iets niet ok is, is het niet ok, en dan moet daarop gereageerd worden.
• Maar dat reageren doe je vanuit verbinding en betrokkenheid, vanuit het idee “Ik laat je niet los. Wat heb jij nodig?”.
• Het uitbouwen van een steunnetwerk is ook echt essentieel om het hele plaatje te doen slagen. Je moet het niet alleen doen. Vaak gaan leerkrachten er vanuit dat ze het zelf maar moeten oplossen en zien ze “geen gezag hebben” als falen. Bij Nieuwe Autoriteit wordt er samengewerkt, met het onderwijsteam, directie, ondersteuners en zeker ook de ouders worden heel nauw betrokken bij de situatie.

Dat klinkt enorm interessant! Het doet mij ook direct denken aan mijn situatie thuis en het opvoeden van de kinderen.

Ja natuurlijk! Dat is het leven. Je kan het overal in toepassen, als ouder, als leidinggevende, zelfs met vrienden. Waar het in essentie om draait, is dat je duidelijk en open communiceert, dat je durft zeggen hoe iets voor jou is, maar dat alles met oog voor het behoud van de relatie, vanuit verbinding. Vaak zwijgen mensen uit angst de relatie schade toe te brengen, waardoor het juist regelmatig misloopt.

Hoe ben je dan bij Fluxusacademie terechtgekomen?

Drie jaar geleden ben ik als directeur gestart in het Daltonatheneum van scholengroep Fluxus, toen een school in nood met zeer weinig leerlingen. Ik heb met mijn onderwijsteam een hele weg afgelegd om hier verandering in te brengen en ik kan nu wel zeggen dat ik het leukste schoolteam ooit heb! Maar ik zie veel scholen worstelen en vanuit mijn opleiding én de ervaring die ik heb opgedaan de laatste drie jaar, denk ik dat ik echt wel een rol kan spelen daar. We moeten elkaar helpen en kennis en ervaring uitwisselen!

Dat klinkt geweldig, Hilde. Wat wil je graag bereiken met de mensen die jouw vormingen volgen?

Een verandering in hun manier van kijken. Daar begin ik ook al mijn vormingen mee. Ik kijk eerst naar hoe de deelnemers naar mensen en moeilijk gedrag kijken, naar hoe zij problemen gewoonlijk aanpakken en waarom. Van daaruit probeer ik hen in mijn verhaal mee te nemen, met veel eigen voorbeelden en veel humor.

Anderzijds wil ik hen, vanuit mijn wetenschappelijke achtergrond, ook kennis meegeven over de ontwikkeling van kinderen, over het puberbrein bijvoorbeeld, zodat ze beter kunnen nadenken over zichzelf en over anderen en meer begrip leren opbrengen voor elkaar.

Kan je, tot slot, nog iets meer vertellen over je vorming “Werken aan een open feedbackcultuur”?

Wel, leerkrachten zijn kritische denkers, ze hebben heel vaak een mening, over de leerlingen, maar ook over elkaar. Die feedback wordt dan vaak achter de rug wel met anderen gedeeld maar niet met diegene over wie het gaat, en dat is zo jammer.

Om een veilig gevoel te ervaren op school, moet je, als iets je stoort, dat kunnen vertellen. Dat is enorm belangrijk om de relatie sterk te houden, samen met inzetten op waardering en uitdrukken wat er goed is natuurlijk, want ook dat doen we vaak te weinig. Als iemand iets goed doet, wordt dat vaak als evident beschouwd, terwijl het dat helemaal niet is, en gerust benoemd mag worden met een compliment.

Toevallig heb ik morgen een teamvergadering gepland met alle leerkrachten van onze school en in plaats van een standaard overlegmoment te houden, heb ik beslist om met hen te gaan werken rond die open feedbackcultuur, want ook hier op school vinden mensen het vaak moeilijk om open en betrokken met elkaar te communiceren. En dat is echt zó enorm belangrijk voor het welzijn van een team! Iedereen is het erover eens dat we niet willen leven en werken in een roddelcultuur. Maar we doen het wel, dus daar moeten we mee aan de slag!

Hilde, enorm bedankt voor dit verhelderende en inspirerende gesprek! May the force be with you ;-).