Op zoek naar inspiratie, om je praktijk in de kleuterklas verder te verrijken? Leen Bollen werkte een compleet nieuw kleuteraanbod uit, dat we sinds dit schooljaar aanbieden. Volg haar inspirerende vormingen, pluk er ideeën uit, doe er iets mee, en maak zo nóg meer het verschil in het leerproces van je jonge kinderen.
Goed kleuteronderwijs – laat je inspireren door Leen Bollen
Liefst 15 jaar lang was Leen kleuterjuf op de Freinetschool De Klimboom in Balen, deel van Scholengroep Fluxus. “Op een gegeven moment rolde ik in een project waarbij ik opleidingen gaf voor de implementatie van ijsbergrekenen in de kleuterklassen van de scholengroep. Sinds 2022 ben ik allroundmedewerker bij Fluxusacademie én geef ik tal van opleidingen rond kleuteronderwijs.”
Welke vormingen geeft u concreet?
“Wel, ik kreeg de fantastische kans om een volledig kleuteraanbod voor Fluxusacademie uit te werken. Om zeker te zijn dat we vormingen zouden aanbieden waar kleutermeesters en -juffen het meest nood aan hebben, voerden we eerst een uitgebreide bevraging uit bij kleuterleerkrachten, directies en zorgcoördinatoren. Zowel binnen onze scholengroep, als erbuiten. Wat leeft er bij hen? Waar hebben ze behoefte aan? Waar willen ze meer over weten?
Zo kwamen enkele thema’s naar boven, waarrond ik dan vormingen ontwikkelde. Bijvoorbeeld een opleiding over hoe je kleuterinitiatief stimuleert: oprecht naar je kleuters luisteren en hen actief bij het klas- en schoolgebeuren betrekken. Maar ook een vorming over outdoor education: hoe leer je buiten met de klas? Of een opleiding over hoe je rust in de kleuterklas brengt. En een vorming over begrijpend luisteren.
“Ik las eens ergens: ‘Pluk een idee en doe er wat mee.’ Wel, daartoe wil ik leerkrachten inspireren.”
Hoe zitten je opleidingen in elkaar?
“Ik probeer steeds te vertrekken vanuit een helder, stevig kader. Een duidelijke, onderbouwde structuur met op tijd en stond voorbeelden uit eigen ervaring en good practices van anderen. Die structuur biedt houvast en kan je helpen om steeds naar het grotere geheel te blijven kijken.
Voor mijn opleidingen rond kleuteronderwijs vertrek ik bijvoorbeeld vaak van een bol met drie concentrische cirkels. Die geven weer dat kleuteronderwijs een goede organisatie vergt waarbij je voortdurend nadenkt over een goed klasklimaat, betekenisvolle activiteiten en over hoe jij als leerkracht in interactie gaat met je kleuters. In mijn vormingen probeer ik steeds te verwijzen naar deze onderdelen. Je hoeft niet alles om te gooien, bekijk welke elementen misschien te overdenken vallen.”
Deze visie is voor jou een houvast om tot goed kleuteronderwijs te komen?
“Dat klopt. Je schept eerst een klasklimaat, een rijke leeromgeving, waarin kinderen zich veilig voelen en ruimte krijgen om initiatief te nemen. Denk daarvoor na over je klasinrichting, maar ook over hoe je met elkaar en het klasmateriaal wilt omgaan. Hoe jullie samen willen leven en leren?
Vervolgens denk je na over je aanbod. Hoe zit het in elkaar? Wat is je doelkader: waarop wil je inspelen in de klas, wat wil je zelf als leerkracht aanbrengen? En op welke manier dan: via klassikale of kleine, begeleide activiteiten?
Ten slotte sta je stil over hoe je in interactie gaat met de kinderen. Hoe ga je om met kleuters? Hoe benader je deze kleine grote mensen? Wanneer geef je hen instructie, wanneer laat je hen zelf ontdekkend leren? Wanneer begeleid je hen in groep, wanneer geef je enkel wat tips, zodat de kinderen zelf verder ontdekken? Dit is echt nadenken over jouw functioneren als leerkracht, jouw rol, die je op verschillende momenten heel anders invult in de klas.
Daarbij ben je het ene ogenblik een organisator, het andere ogenblik een observator. Maar wees ook een oplaadpunt. Iemand waarbij kinderen kunnen langskomen, als het even niet meer gaat. En last but not least: wijs kinderen de weg, maar ga dan ook geregeld uit de weg. Laat ze dan zelf experimenteren. Handelen, ervaren, uitproberen om de wereld rondom zich te kunnen begrijpen.”
Belangrijk is dat kleuterleerkrachten verder bouwen op wat ze vandaag al doen?
“Zeker en vast. Tijdens de vorming denken we samen na over hoe je als kleuterleerkracht het verschil kunt maken, om kinderen in ontwikkeling te brengen. Daartoe wil ik kleuterleerkrachten inspireren en de weg wijzen. Maar ik wil hen ook het vertrouwen geven om verder te blijven doen waar ze goed in zijn: een unieke, waardevolle schakel zijn in het schoolleven van de kinderen.
Ik probeer hen dan te inspireren, waardoor ze hopelijk nadenken over hun eigen klaspraktijk en beseffen dat ze al veel goeds doen. Wat ik dan nieuw aanbreng, kan een aanvulling daarop zijn. Dat help ik dan ook meteen naar hun klaspraktijk te vertalen. Ik probeer hen iets aan te wijzen, waardoor zij ‘in beweging worden gebracht’, erover nadenken en er al dan niet iets mee doen.
Daarbij vind ik ook het belangrijk dat leerkrachten ervaringen met elkaar uitwisselen. Om bevestigd te worden in wat ze al goed doen, maar ook om te beseffen dat ze er niet alleen voor staan en dat ze samen oplossingen kunnen vinden. Wissel ook uit buiten je eigen school, om je te verrijken met frisse ideeën. Of om zelf anderen te inspireren, met jouw aanpak.”
Waarom doe je dit, elke dag opnieuw?
“Omdat het me blij maakt. Ik krijg er energie van om mensen in beweging te zetten en enthousiast te maken. Dat we dan samen een verschil kunnen maken voor onze kinderen in het onderwijs, daar word ik warm van. Het geeft me ook steeds voldoening om met de collega’s na te denken en te mijmeren over goed onderwijs.
En waarom graag bij Fluxusacademie? Omdat Fluxusacademie vanuit een sterke visie vertrekt, die nauw aansluit bij wat ik zelf goed onderwijs vind. Dat visiegedreven werken, gecombineerd met verbondenheid en eigenaarschap, zijn volgens mij de juiste ingrediënten om leerkrachten gepassioneerd, vol vertrouwen en vooral met geloof in het feit dat ze ertoe doen, voor de klas te laten staan. En om zo het verschil te maken voor kinderen.”
Zin om zelf geïnspireerd te raken door Leen?
Om even stil te staan bij wat je doet, bevestigd te worden dat je ertoe doet, en geïnspireerd te raken om het nog beter te doen, in de kleuterklas?